محققان و پژوهشگران در باب دغدغه هاي فکري جامعه انديشه مي کنند و حاصل کار خود را تدوين و به جامعه عرضه مي کنند. هرچه مبادله و تعاطي آرا و نظريه هاي انديشمندان با اعضاي جامعه بيشتر باشد, خردمندي وسلامت و سعادت بيشتري نصيب جامعه خواهد شد. اگر وسيله انتقال آراي انديشمندان فراهم نباشد, و اگر جامعه به سخن و تاليف دانشمندان خود کم توجه باشد, ارزشمندترين علم و دانشِ دانشمندان سودي به بار نخواهد آورد؛ مانند سنگ گرانبهايي که نه در نگين انگشتري که درخاک و سنگ فرومانده باشد.

نقش فرهنگ دوستان, ساختن انگشتري زر و جاي دادن سنگ گرانبها درآن است. آن ظرف و اين مظروف لازم و ملزوم يکديگرند. اگر بگوييم فرهنگ دوستي و اشاعه فرهنگ, همسنگ علم اندوزي و علم پژوهي است, گزاف نگفته ايم.

سازمان حسابرسي و مديرعامل آن آقاي سيد محمد رضا فاطمي, نقشي شايسته و ستودني در ارتقاي مقام حرفه و منزلت حسابداري درکشور داشته اند و بدون ترديد تلاش ايشان براي اعتلاي فرهنگ حسابداري به نامشان ثبت خواهد شد.

درهمايش باشکوهي که در روز سوم مردادماه 1380 به کوشش مديرعامل سازمان حسابرسي و با حضور مديران و مسيولان بلندپايه سازمان و محققان برجسته مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي تشکيل شد, از نقش شايسته دکتر رضا شباهنگ در ادبيات حسابداري کشور تجليل به عمل آمد.

در اين گردهمايي استاد برجسته حسابداري آقاي دکتر فضل ا... اکبري با کلامي شيوا و پر احساس از آقاي دکتر شباهنگ تجليل و تقدير به عمل آوردند. (سخنراني آقاي دکتر اکبري در ادامه مطلب درج شده است.)

دکتر رضا شباهنگ درسال 1970(1349 شمسي) تحصيلات خود را در دانشگاه سيراکيوز نيويورک تکميل کردند و به اخذ درجه دکتري در رشته مديريت بازرگاني با گرايش حسابداري نايل آمدند. ايشان ازآن پس به تدريس در دانشگاههاي ايران و مطالعه و تحقيق و تاليف کتاب پرداختند. دکتر شباهنگ کارتدريس دروس حسابداري را از دانشگاه ملي سابق (دانشگاه شهيد بهشتي) و موسسه عالي حسابداري شروع کردند و پس از انقلاب اسلامي ايران در دانشکده علوم اداري دانشگاه تهران, دانشگاه تربيت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامي (دوره عالي تحقيقات) به تدريس پرداختند. ايشان درحال حاضربه عنوان عضو هييت علمي و رييس گروه مديريت دوره عالي تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي فعاليت داشته و با سمت استادي به تدريس در دوره دکتراي مديريت اشتغال دارند.

دکتر شباهنگ درسال 1351 در زماني که کتابهاي اصول حسابداري به زبان فارسي در ايران انگشت شمار بود, کتاب تيوريهاي حسابداري راتاليف کردند. تسلط ايشان به مبحث تيوريهاي حسابداري و نياز مبرم دانشپژوهان دوره دکتراي حسابداري به کتابي مرجع دراين مبحث موجب شده است که ايشان تاليف کتاب جديدي با همين عنوان را در برنامه کار خود قراردهند.

آقاي دکتر شباهنگ از سال 1365 همکاري خود را با مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي آغاز کردند که هنوز ادامه دارد. ثمره اين همکاري انتشار کتابهاي متعدد در زمينه هاي حسابداري مالي, حسابداري مديريت, مديريت مالي و حسابرسي عملکرد بوده است. آثار ارزنده دکتر شباهنگ توجه محافل علمي را به خود جلب کرده و چندين جايزه را به خود اختصاص داده است.

فصلنامه حسابرس سلامتي و موفقيت ايشان را از خداوند منان خواستار است.

● سخنان دکتر فضل ا...اکبري در مراسم تجليل از دکتر رضا شباهنگ

سخن گفتن درباره دکتر شباهنگ هم سهل است و هم ممتنع. سهل است از اين ديد که صفات برجسته و بارز ايشان- که بسياري از آنها را به لحاظ همراه بودن, روزانه مي بينم- و تاليفات و تحقيقات بسيار ايشان, اشکالي پيش نمي آورد که تعدادي از آنها را بازگو کنم. اما آن چيز که ممتنع اگر نباشد بسيار مشکل است اين که, دکتر شباهنگ چه هست و کيست؟ اين از توان من ناتوان و از زبان من الکن خارج است.

امروز صبح که ايشان در اينجا صحبت مي کردند عوالمي راطي کردم. فکر من- اين حافظه لجوج من که گهگاه آرامم نمي گذارد و رنجم مي دهد- در مواردي هم نظير امروز خوشبختانه شادم مي کند. حافظه, پرها زد و خيلي دور رفت. رفت به 56 سال پيش, زماني که تازه ليسانس گرفته بودم و نزد شادروان سليمان حييم روي فرهنگ لغت روزي چند ساعت کار مي کردم.

56 سال پيش روي آخرين تاليف آن شادروان, کتاب فرهنگ فارسي به انگليسي يک جلدي, کار مي کرديم. وقتي دکتر شباهنگ صحبت مي کردند روزي را به ياد آوردم که در فرهنگ, کلمه شباهنگ را نوشتم و جزييات آن روز دقيقاً جلوي چشمم مجسم شد. مي گويند: “العلم في الصغر, کالنقش في الحجر.” درست است, واقعاً درست است! به آن ايام بازگشتم وآنچه را آنروز گذشت امروز در جلو چشم ديدم. روزي را که فرهنگهاي مختلف روي ميز گسترده بود و ما بايد دنبال معاني لغات مي گشتيم. به فرهنگهاي مختلف مراجعه کرده بوديم و اين طرف و آن طرف به دنبال معناي واژه شباهنگ بوديم. مورنينگ استار (Morning star ) درهمه فرهنگها هست، به معناي زهره. صبح زود که برخيزيد ستاره زهره را مي بينيدکه چگونه بيش از ستاره هاي ديگر سو مي زند و نور مي دهد. اين يکي از معاني شباهنگ است. معناي دوم بلبل است, ناي تينگل (Nightingale ). هر دو را در فرهنگ نوشتيم.

بعد سيوالي پيش آمد. سيوال را من پرسيدم که: “خوب, شباهنگ که اضافه مقلوب است و به معني آهنگشب است؛ ارتباط آن با ستاره صبح چگونه است و درثاني با بلبل چه ارتباطي پيدا مي کند؟” اين سيوال مقدمه اي شد براي جستجو به دنبال ارتباط اين معاني با کلمه شباهنگ و اينکه چگونه شباهنگ مي تواند اين دو معنا را داشته باشد.

سرانجام يک روز, الآن هم به خاطر ندارم ازکجا, مرحوم حييم اين ارتباط راپيدا کرد. ايشان گفت: “وجه تسميه اين است که شباهنگ نويد آهنگِ پايانِ شب را مي دهد و بشارت رفتنِ ظلمات و دميدنِ سپيده را، پس ارتباط آن با زهره روشن است. اما اين که با بلبل چه ارتباطي دارد يکي از بهترين اشعار حافظ درتجسم- يعني سخن گفتن از زبان نباتات, جمادات, پرندگان و غيره باانسان- اين ارتباط را روشن مي کند:

سحر بلبل حکايت باصبا کرد

که عشق گل به ماديدي چه ها کرد

ازآن رنگ و رخم خون در دل انداخت

از آن گلشن به خارم مبتلا کرد.”

گفت: “بلبل هم در سحر و سپيده دم، آواز مي خواند و آغاز روز و پايان شبِ سياه رانويد مي دهد.”

امروز دوستان مي بينند که دکتر شباهنگ چه اسم بامسمايي دارد و چه سان اين ستاره تابناک بر فرقِ تارکِ حرفه مي درخشد و ديديد که چگونه دربيان مطالبي در زمينه تيوري حسابداري بلبل زباني مي کند.

هنگامي که ايشان صحبت مي کردند باز اين حافظه لجوجِ من تمام دوستان اصفهاني راکه دارم به خاطر آورد. ديدم هيچکس به تسلطِ ايشان نتوانسته اين لهجه را شيرينتر کند. تمام آن مواردي راکه لهجه غلظت دارد گرفته و آنجايي راکه به گوش سنگين مي آيد تعديل نموده است به طوري که انسان وقتي صحبت ايشان رامي شنود, گاه مردد مي شود که ايشان اصفهاني هست يا نيست.

دکتر شباهنگ واقعاً از هرنظر باعث افتخار است. شخصيتي است که از نزديک ناظر فعاليت شبانه روزي ايشان بوده و هستم؛ تحقيقات و تاليفاتش را خوانده ام و مي دانم چه زحماتي کشيده است. اميدوارم که هر روز بيش از پيش موفقيتهايي نصيب ايشان بشود.

● کتابشناسي دکتر رضاشباهنگ

▪ تيوري حسابداري, چاپ سوم, موسسه عالي حسابداري,1373

▪ استفاده از ماشينهاي محاسب الکترونيک در مديريت, موسسه عالي حسابداري, 1351

▪ حسابداري مالي (جلد اول), چاپ ششم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي,1380

▪ حسابداري مالي (جلد دوم), چاپ ششم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي,1380

▪ حسابداري صنعتي, (جلد سوم) چاپ هشتم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي,1380 (کارمشترک با عزيز عالي ور)

▪ استفاده از تکنيکهاي آماري در حسابرسي, چاپ دوم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1374 ( مورد تقدير در نهمين دوره کتاب سال 1370)

▪ راهنماي بکارگيري اصول پذيرفته شده حسابداري, مارتين اي ميلر, چاپ دوم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي,1377

▪ حسابرسي عملکرد مديريت, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي, 1373 (مورد تقدير در سيزدهمين دوره کتاب سال 1375)

▪ مديريت مالي (جلد اول), چاپ سوم، مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1375

▪ مديريت مالي (جلد دوم), مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1374

▪ حسابداري پيشرفته صورتهاي مالي تلفيقي (جلد اول), چاپ دوم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري وحسابرسي سازمان حسابرسي, 1379 (مورد تقدير در هفدهمين دوره کتاب سال 1378)

▪ حسابداري مديريت (با تجديدنظر کامل), چاپ ششم, مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1378

▪ حسابداري پيشرفته (جلد دوم), مرکز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي, 1379ِ

نشريه تحليلي پژوهشي سازمان حسابرسي