آمارهاي مرکز آمار نشان مي‌دهد که نرخ تورم ماهانه ارديبهشت‌ماه روند کاهشي را ثبت کرده و به کمترين ميزان طي يک سال اخير رسيده است. با توجه به آمار جديد مي‌توان سه سناريو براي نرخ تورم تا پايان سال در نظر گرفت. بررسي اين سه سناريو نشان مي‌دهد که اگر رخداد غيرمنتظره‌اي در فضاي اقتصاد کلان نيفتد، نرخ تورم نقطه به نقطه با روند نزولي به کانال ۴۰ درصد بازگردد، حتي امکان ورود نرخ تورم نقطه به نقطه به کانال ۳۰ درصدي نيز وجود دارد، اما در سال جاري نرخ تورم متوسط همچنان روندي صعودي ثبت خواهد کرد و احتمالا تا پايان سال در ميانه کانال ۵۰ درصدي قرار خواهد گرفت.

کمترين تورم در يک سال اخير

مرکز آمار ايران شاخص قيمت مصرف‌کننده در ارديبهشت‌ماه سال جاري را منتشر کرد. بر اساس اين آمار بهاي شاخص کل بهاي مصرف‌کننده در دومين ماه سال جاري بر اساس سال پايه ۱۳۹۵ به ميزان ۵/ ۱۷۳ رسيد. اين آمار نشان مي‌دهد که نرخ تورم ماهانه در اين ماه به ۵/ ۱ درصد رسيده است. اين نرخ در فروردين‌ماه معادل با ۴ درصد بود. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که تورم ماهانه ۵/ ۱ درصدي در ارديبهشت‌ماه سال جاري کمترين ميزان طي ۱۲ ماه اخير بوده و آخرين بار در ارديبهشت ماه سال قبل، نرخ تورم کمتر از اين رقم بوده است. بر اين اساس نرخ تورم ماهانه در ارديبهشت‌ماه سال قبل ۱/ ۱ درصد گزارش شده بود و پس از اين ماه بود که نرخ تورم روند صعودي را آغاز کرد.

افت سرعت تورم نقطه به نقطه

کاهش نرخ تورم ماهانه، باعث نشده که روند صعودي نرخ تورم نقطه به نقطه متوقف شود، اما اين روند را کند کرده است. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه در ارديبهشت‌ماه به رقم ۱/ ۵۲ درصد رسيده است، اين رقم در فروردين ماه معادل ۴/ ۵۱‌درصد ثبت شده بود. بنابراين نرخ تورم نقطه به نقطه در ارديبهشت‌ماه افزايش ۷/ ۰ واحد درصدي را ثبت کرده، اين در حالي است که نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردين‌ماه به ميزان ۹/ ۳ واحد درصد افزايش يافته بود، بنابراين اين دو آمار نشان مي‌دهد که به رغم افزايش نرخ تورم، اما از سرعت رشد آن کاسته شده است. نرخ تورم نقطه به نقطه، تغييرات شاخص بهاي مصرف‌کننده در يک ماه نسبت به ماه مدت مشابه سال قبل را منعکس مي‌کند. آمار سومي که در اين گزارش منعکس مي‌شود، نرخ تورم متوسط يا ۱۲ ماهه است. اين متغير تغييرات شاخص بهاي مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهي به ارديبهشت سال جاري را نسبت به مدت مشابه سال قبل، منعکس مي‌کند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که نرخ تورم متوسط در ارديبهشت‌ماه سال جاري به رقم ۲/ ۳۴ درصد رسيده است، اين رقم در نخستين ماه سال جاري معادل با ۶/ ۳۰ درصد ثبت شده است.

دليل تغيير مسير تورم

مرکز آمار ايران گزارش شاخص بهاي مصرف‌کننده را در ۱۲ گروه اصلي تقسيم‌بندي کرده است. هر يک از اين گروه‌ها با توجه به اهميت خود در شاخص کل بهاي مصرف‌کننده داراي يک وزن مشخص است. به‌عنوان مثال مهم‌ترين گروه اين گزارش مسکن و سوخت‌ها است، که ۳۵ درصد وزن کل شاخص بهاي مصرف‌کننده را در اختيار دارد. تورم ماهانه مسکن در ارديبهشت‌ماه معادل ۶/ ۰ درصد بوده است، همچنين تورم نقطه به نقطه اين گروه تنها ۹/ ۲۴ درصد ثبت شده است. البته بررسي‌ها نشان مي‌دهد که افزايش قيمت‌ مسکن طي ماه‌هاي اخير بسيار بيشتر بوده و در تهران متوسط قيمت آپارتمان شايد به حدود ۲ برابر سال قبل رسيده است. لازم است مرکز آمار ايران در اين خصوص توضيح دهد که علت پايين بودن نرخ تورم مسکن، به رقم افزايش قيمت آن در بازار چيست؟ البته اين آمار مجموع تورم مسکن شهري و روستايي است، اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد که تورم مسکن شهري و روستايينيز تفاوت قابل توجهي ندارد. با توجه به وزن بالاي گروه مسکن يکي از علت پايين ماندن نرخ تورم، رقم کم تورم ماهانه در بخش مسکن بوده است. علت ديگر را مي‌توان منفي بودن نرخ تورم خوراکي‌ها در ارديبهشت‌ماه عنوان کرد. در ماه‌هاي اخير نرخ تورم گروه خوراکي‌ها و آشاميدني‌ها يکي از ارقام بالا را ثبت کرده بود و در نتيجه موتور تورم را گرم کرده بود. اين گروه در فروردين ماه سال جاري نيز با ثبت تورم ۹ درصدي به يکي از بالاترين سطوح در ماه‌هاي اخير دست يافته بود، اما آمار ارديبهشت‌ماه نشان مي‌دهد که اين نرخ عقب‌نشيني کرده است. بر اساس آمارها نرخ تورم ماهانه گروه خوراکي‌ها و آشاميدني‌ها در ارديبهشت ماه منفي ۸/ ۰ درصد بوده است. البته هنوز در بازه يکساله نرخ تورم نقطه به نقطه اين گروه ۸۲ درصد بوده و نشان مي‌دهد که قيمت اکثر کالاهاي خوراکي نسبت به سال قبل دو برابر شده است. برخي از اين کالاها مانند ميوه و سبزيجات حتي بيش از ۲ برابر رشدداشته، گوشت مرغ و گوشت قرمز دقيقا به ميزان ۲ برابر رشد کرده و برخي گروه‌ها مانند لبنيات و روغن حدود ۵۰ درصد افزايش را ثبت کرده است.

سه سناريو براي تورم پايان سال

با توجه به آمارهاي يک سال اخير مي‌توان سه سناريو براي نرخ تورم در نظر گرفت. بر اساس سناريو نخست، نرخ تورم ماهانه به ميزان متوسط دو ماه نخست يعني ۸/ ۲ درصد تا پايان سال جاري حرکت خواهد کرد، در اين سناريو نرخ تورم نقطه به نقطه در نيمه سال به رقم ۴۴ درصد و تا پايان سال به رقم ۲/ ۳۹ درصد مي‌رسد. همچنين نرخ تورم متوسط تا پايان سال رقمي حدود ۴۴ درصد خواهد بود.  براي پيش‌بيني نرخ تورم مي‌توان يک سناريو ديگر نيز در نظر گرفت که نرخ تورم ماهانه در ماه‌هاي آتي به اندازه متوسط ۸ ماه قبل تغيير کند، يعني علاوه بر آمار دو ماه نخست، از اطلاعات آمار نيمه دوم سال قبل نيز استفاده شود. در اين پيش‌بيني نرخ تورم متوسط معادل با ۲/ ۳ درصد خواهد بود. در اين سناريو نرخ تورم نقطه به نقطه تا پايان نيمه سال رقم ۲/ ۴۶ درصد و تا پايان سال رقمي معادل با ۷/ ۴۴ درصد خواهد بود. در سناريو دوم نرخ تورم متوسط تا پايان شهريورماه معادل ۲/ ۴۵ درصد و تا پايان اسفندماه ۶/ ۴۶ درصد پيش‌بيني مي‌شود.

سناريو سوم به اين شکل است که نرخ تورم رفتاري مشابه يک سال قبل از ارديبهشت‌ماه داشته باشد. در اين صورت متوسط نرخ تورم ماهانه ۶/ ۳ درصد مي‌شود. در سناريو سوم نرخ تورم نقطه به نقطه در پايان شهريورماه معادل ۵/ ۴۸ درصد و در پايان سال جاري به رقم ۴/ ۵۰ درصد خواهد رسيد. همچنان بايد تاکيد کرد که بر اساس سناريو سوم، نرخ تورم متوسط تا پايان نيمه سال به رقم ۷/ ۴۵ درصد و در پايان شهريور به ۵/ ۴۹ درصد خواهد رسيد. اين موضوع نشان مي‌دهد که در هر صورت نرخ تورم متوسط تا پايان سال در کانال ۴۰‌درصدي وارد خواهد شد و حتي امکان کاهش نيز وجود دارد، اما نکته اميدوار‌کننده اين است که هر سه سناريو نرخ تورم نقطه به نقطه به کانال ۴۰ درصد بازخواهد گشت. البته اين سناريوها در حالي است که اتفاق غيرقابل پيش‌بيني در سياست‌هاي ارزي، پولي و مالي در اقتصاد کشور نيفتد و نوسان نرخ ارز نيز در يک بازه مشخص باشد، همچنين رشد پايه پولي ونقدينگي در تغييرات قابل توجهي در جهت افزايشي تجربه نکند.